मगर भिक्षु विश्व शान्ति भ्रमणमा

काठमाण्डु ,
विश्व अशान्ति तर्फ धकेल्लि रहेको अवस्थामा नेपाल मगर बौद्ध सेवा समाज केन्द्रिय कार्यालयले विश्व शान्ति भ्रमणमा नेपाल मगर बौद्ध सेवा समाजका केन्द्रिय महासचिव इन्द्रबहादुर राना मगर र भक्तपुर जिल्ला मुनि विहारका भिक्षु मेधङ्कर ( नारायण आले मगर ) लाई विश्व शान्ति भ्रमण प्रस्थानका लागि  यूनेस्को को हलमा भेटघाट कार्यक्रम गरेको छ ।
 

वाह! डा. आईभान क्या बात- खपागीं बचायौ, पैसा पनि छाड्यौ !

Created on Friday, 06 September 2013 18:05
सिंगापुर सेप्टेम्बर ६ , गोरेबहादुर खपांगी मगरलाई उपचार गराईरहेको सिंगापुरकै अति सुसम्पन्न अस्पताल माउन्ट एलिजाबेथ,नोभेनाका चिकित्सक डा० आइभान जो खपागींको उपचारमा संलग्न थिए, ले आफुले लागेको ख़र्च समेत नलिई रोगी र तिनका शुभचिन्तकहरुको सम्मान गरेकाछन । अत्यन्त थलिएका खपागींको सफल सल्यकृया र उपचार गराउन सफल डा० आइभानलाई उपचारकक्षमै एक कार्यक्रम बिच सम्मान गरिएकोथियो । सो सम्मान कार्यक्रम पश्चात डा० आइभान हर्षबिभोर हुदै तुरुन्तै म्यानेजरलाइ भेट्न उन्को कार्यकक्षमा गई सिंगापुर डलर ३२ हजार लागत खर्च डिस्काउन्ट गरि सिंगापुर डलर १८,९००को बिल बनाएर फर्किएकाथिए ।

हाम्रो नेता खपाङ्गी!!!

खपाङ्गीहरुले देखेको सपनामा आज देश हिंडिरहेकोछ । समानुपातिक प्रतिनीधित्व मुद्दा के कम्युनिष्ट के काग्रेंस के राप्रपा सबैले मुख्य नारा बनाएकाछन् । आरक्षणमा त देश उहिल्यै अगाडि बढिसक्यो । राज्यका हरेक निकायमा भैरहेको आरक्षणको ब्यावहारिक अभ्यासले अहिले उपेक्षित जाति र समुदायबाट थुप्रा जनशक्ति निस्किरहेकाछन् । आधा नै सहि समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीको अभ्यास संविधानसभामा भैसकेकोछ र नेपालका लागि त्यो उपर्युक्त रहेछ भन्ने कुरा सिद्ध भैसकेकोछ र त्यसमा सबै एकमत पनि देखिन्छन् ।

नाग पूजिने मगर पर्व भूम्याको इतिबृतान्त

देविका घर्ती मगर, दाङ
आधुनिकता सँगै केहि यूवाले आफ्नो संस्कृति परम्परा भुल्दै गएको पाईन्छ । तर, केहि तन्नेरीहरु पनि छन् जसले आफ्नो पहिचानलाई जिवन्त राख्न केहि न केहि गरिरहेकाछन् । यसपालि मगरको मुख्य पर्व भुम्यालाई भव्य बनाउन सक्रिय मगर विद्यार्थी सँघ दाङकी अध्यक्ष समेत रहेकी जुनु मगर र तिनको कार्यसमितिको सक्रियतालाई त्यहि कोटीमा राख्न सकिन्छ । मगर सँघ दाङसंग मिलेर यसवर्ष घोराहीमा भव्य भुम्या महोत्सवको आयोजना गरिएकोथियो ।

मगर डुटाङग गजल...।।

आज अत्यन्तै प्रतिभावान युवा मगर गजलकार "बिबश गरङजा मगर" लाफाको एउटा सुमधुर गजल मगर डुटाङग.....!!!

 

 

 

फोकुङ देशाङ माहान्ना मिजा दु:ख पाहाले, देउला बोए।
फोकुङ देश डिचो कानु लाङघा तन्चो माहाले, देउला बोए।।

नामचोसे छिम्मो कुडिक काम जात्थ्यार जस माडिन्ने।
उल्तै मालिके ढिले,डुङले नै के थाहाले , देउला बोए।।

गोराक,नमसिन,नम्बिलाक डिके माडिन्ने होलाङ।
काम जातनाङ जातनाङ नु बाह्र ङाहाले, देउला बोए।।

कुडिक सेमो काम जातल्याङ र मेनो माछान्ने बिदेशि।
कान के फसडि के सँधै जाल जाहाले, देउला बोए।

बिबश गरङजा मगर...।
अरुणोदय रघु ७ तनहुँ....।।

मगरजाति र साँस्कृतिक उद्योग

Gore Bahadur Khapangi Magar

...........................................
राष्ट्रिय मगर माला–नवौं
१७ चैत २०६९ तदनुसार ३० मार्र्च २०१३
धोविघाट, ललितपुर
...........................................................
यसवेला म ७० वर्षमा हिड्न थालेको छु । मैले कलामा स्नातक गर्दाको एउटा सानो घटना सम्झन चाहान्छु । जनकपुर अञ्चलको ठूलो शहर जनकपुरधाम । शहरवाहिर कुवारामपुरमा मुझौलियाका स्थानीय शिक्षाप्रेमीवाट रामस्वरुप–रामसागर डिग्री कालिज स्थापना भएको रहेछ । म श्री त्रिभुवन हाइस्कुलवाट विसं २०२० सालतिरको एसएलसी । यो स्कूल महोत्तरीको गौशाला वजारमा छ । मैले एसएलसी दोश्रो श्रेणी उत्तीर्ण गरेपश्चात वीएसम्म त्यही कालिजमा पढें । यहाँ पढ्दा नेपाली कक्षामा नेपाली पढाउने श्रेद्धय गुरु पण्डित श्री कृष्णप्रसाद आचार्य हाजिरी उठाउने क्रममा खपांगी शव्द मगरजाति वोधक थर थाहा पाउदा श्रद्धय गुरुले जीव्रो बाहिर निकाल्नुभई आश्चार्य प्रकट गर्नुभो र भन्नुभो कि मगर पनि वीएमा । यसवाट मैले थाहा पाएँ कि बाहुनहरु पढेर पण्डितको उपाधि नै प्राप्त गरेको किन नहोऊन उहाँहरुसँग जातीय दृष्टिकोण कस्ता हुदाँरहेछन् । यहाँ यो दृष्टिकोणको व्याख्या गर्न चाहन्न । राष्ट्रिय मगर मालाका विभिन्न भागमा यसवारे संक्षिप्तमै भएपनि शव्द र समय खर्चिने नै छन् ।

मगर मेरो चिनारी....मलाइ गर्व छ.{गीत}

स्वर्गिय बिष्णु पुलामिको सम्झनामा ! वहाँ कै शब्दमा !


by Bishnu Pulami (Notes) on Thursday, August 26, 2010 at 2:16pm

हाम्रो आफ्नो जाति-भाषा आफ्नै कर्म छ ,

हाम्रो आफ्नो चाल-चलन आफ्नै धर्म छ ,,

घाँटु-नचारी, कौह्रा-मारुनी, मेरो चण्डी नाचहरु ..

डम्फु-मादल, मुर्चुङ्गा-खैंचडी, लोक दोहोरि साँझहरु ,,

ङौ मार्च जमडाडा लाङ्घा !

Khadka Ale

My small village Jamdada ङौ मार्च जमडाडा लाङ्घा !
==============================

=======

ढेमाङ ले घा- घाङ्च डाँडा मकाङ चौरी छङ्गा छर छर ...,
लाङ्घा ले माझाङ आलाकर् इलाक जोक्म ले नीस खोलाको झर झर
इसकाट टेम्च छेरङ्गा लाङघा आसकाट घाङ्च नरम डाँडा,
होसे निसौ मीघ्याङ न परीले ङौ मार्च जमडाँडा लाङ्घा ।

Good massage, सेहेच सन्डेस

Khadka Ale

=======================

डीस्यर्ेइ डीस्या ज्याकर्ेर् इसे ह्याले चलन -
काटै न आले पट्टको न होजाट्के च मीछाना ।
ग्याहोटीए पाच आहारा चीभ्यर्ेइ हीके स्याट्ले -
लहो टूक्के लहै न पाईङ हीके होटा जाट्ले -

मगर आफै पछि परेको होइन,पारिएका हुन् ।

हुम सुनारी मगर
सबै भन्दा पहिला म आफु मगर भएकोमा अति नै गर्व गर्दछु । मुलुकको कुल जनसंख्याको ७% भन्दा बढी मगरहरुको जनसंख्या रहेको, कुल जनसंख्याको आधारमा नेपालको तेश्रो ठुलो र आदिवासी जनजातिमा सबै भन्दा ठुलो जनसंख्या भएको जाति "मगर" हौ भनि चिनाउन पाउँदा आफु मगर हुनुमा अरु बढी गर्व लाग्छ । तर, दुर्भाग्य राज्यको शासन व्यवस्था र निजामती कर्मचारी  लगायत मुलुकको सरकारी तथा गैरसरकारी निकायहरुमा मगरहरुको उपस्थिति र सहभागिता अति नै न्युन रहेको कुरालाई कसैले नकार्न सकिदैन । यसको कारणहरु धेरै हुन सक्छ । तर, मैले देखेको प्रमुख कारणहरु म यहाँ राख्न चाहन्छु ।

कानुङ मोई।!!********

 खड्का आले









मिक पिंठार मिक्डी लामु,लोही पिँठार रो ह्याट्मो याक नाम्बिक कसरा चेमु,ङुमो आउला,कानुङ मोई।
जजा देशाङ नूङमे डेमु हिल्स्या आरीक्न राक्ले डेमु,से सेहेच मानम डाङमो ङुमो आउला ,कानुङ मोई।
रीन चिहाक्मु ईम सेहाक्मु,आङुई राहाच याकाङ न डेमो मानमाङ माराङ ख्योहमोङुमो आउला,कानुङ मोई।
जजा नुङ्च लाम ङोस्मु टाह्राले हो आब च डेमु बुरुक बुरुक गिन झोस्मोङुमो आउला ,कानुङ मोई।
मिटालुवाङ रूवा न वाटाक्मु,हर निङघुर्याक न ल्हेट्मु पट्ट कठा जजाऔ न बात जाट्मु,ङुमु आउला ,कानुङ मोई।
डाँडा टाकिँउ नामखान ल्हेस्मु जजाऔ टाँहा ङोस्के डेमु,कामुठी सास लाचै गिन झोस्मुवाङमु आउला, कानुङ मोई।

पटट कठा ' खोई ङउ जा' डेमु मेहेको मोरो ज्यामु, घिटि घिटि छान्मु,सास लेठार जजाके न लेन्मु , वाङ्मु आउला ,कानुङ मोई।।

प्रथम शहीद लखन थापामगरलाई अपमान र विभेद होइन न्याय देऊ:

========================================

दीपा आले मगर

-----------------

___________________________________

‘हु“दैन विहान मिरमिरमा तारा झरेर नगए

बन्दैन मुलुक दुई चार सपुत मरेर नगए’

__________________________________

आज यी कविताका पंक्तिहरु पढ्न बाध्य छु जसलाई यथार्थवादी कवि भुपि शेरचनले लेखेका हुन् । उनले सपूत सहीदका बारेमा ओजपूर्ण कविता लेखिएता पनि नेपालकै प्रथम सहिद लखन थापामगरलाई भने अहिले सम्म राज्यले घोर अपमान गरिएको छ । सहिद दिवसको सन्द्रभमा प्राय सबै सहिदलाई स्मरण गरियो तर नेपालकै प्रथम सहिद लखन थापामगरलाई भने कसैले सम्झीएनन् ।

प्रसँग फेरी गोरेबहादुर खपाङ्गी मगरको ।

------------------------------------------------
* नरेन्द्र योञ्जन सँग गोरेबहादुर खपाङ्गी मगरले दिनु भएको अन्तरबार्ताको केही अङ्श:
-------------------------------------------------------------------------------------
मगर समुदायको लागि मरिमेटेर लागिरहेका गोरे बहादुर खपाङ्गी मगरले मलाई अन्तवार्ता दिँदै यसो भन्नुभयो :-
-------------------------------------------------------------------------------------
१. मगरको उत्थान गर्ने नारा लिएर ४० वर्È निरन्तर हि“डेको अर्को को छ ? होला कोही घामले पाकेर ८० वर्Èको भयो होला । तर, उसले आफ्नो समाजका लागि के ग¥यो ? म त आफ्नो घर जलाएर, जिउमा खरानी दलेर हि“डेको मान्छे हु“ । अहिले सात करोडको घरमा बस्ने नेतालाई म सोध्न चाहन्छु– तिमी पनि आफ्नो घर जलाऊ र समाजका लागि हि“ड ।

गोरे बहादुर खपांगी मगर !

आज भन्दा करिब ४० वर्ष अघि मध्येमाञ्चल विकास क्षेत्र, जनकपुर अञ्चल, जिल्ला रामेछाप, सदरमुकाम रामेछाप वजार, गौरिशंकर हाइस्कूलको प्रधानाध्यापकमा नियूक्त भएँ । जनकपुरधाममा अवस्थित नेपाल सुर्ती विकास समितिको छँदोखाँदोको हाकिमको पद छोडेको थिएँ । जे लेखेको छ त्यही हुन्छ भनेझैं भयो । प्रधानाध्यापकको खवर रामेछाप वजारको छेउमा रहेको सुकजोर मगरवस्तीमा पुगेछ । केही दिनपश्चात विद्यालय समयमा एकजना झण्डैझण्डै मेरै उमेरका मानिस मलाई भेट्न आए । म त्यसवेला ३० वर्ष भइसकेको थिएँ । उनको हुलियाको कारणवाट उनलाई मसँग भेट्न निकै संघर्ष गर्नुपरेको रहेछ । कसोकसो पियन वा शिक्षकमध्ये कसैले उनलाई मसँग भेट्न अनुमति दिएछन् । उनी प्रधानाध्यापकको कार्यालयमा पसे ।

नेपालमा आदिबासी जनजातिहरुको सवाल सबभन्दा पहिले क-कसले उठाए ? तीन जना मगरहरुले: सुरेश आले मगर, गोरे बहादुर खपांगी मगर र एम. एस. थापा मगरले ।

___________________________________________________

लोकतन्त्रमा संख्याले नै सबै कुराको निर्धारण, नियमन र नियन्त्रण गर्दछ ( Number counts in democracy.) । यो फोटोमा देखाइएको तथ्याकबाट सम्पूर्ण मगर समुदायले बुझ्नु पर्ने कुरा के हो ? त्यो पनि लेखिदिनु पर्ने हो ? यो तथ्यांक थोरै मिलेको छैन तैपनि ठीकै छ ।

यो तथ्याक एकजना भारतीय मूलका लेखकले उनको 'Balkanization of Nepal Gathers Pace' भन्ने शीर्षकको एउटा लेखमा पोष्ट गरेका छन् । यसको अर्थ संघीयता मागेर नेपाललाई पनि पुरानो युगोस्लाभियालाई झैं क्षतविक्षत वा टुक्राटुक्रा पार्न लागे भन्ने नै हो । नेपालमा आदिबासी जनजातिहरुको सवाल सबभन्दा पहिले क-कसले उठाए ? तीन जना मगरहरुले: सुरेश आले मगर, गोरे बहादुर खपांगी मगर र एम एस थापा मगरले ।